At det ikkje vart meir ut av 1. mai enn det vart der oppe, undra meg, Veret var bra. Det gjekk vel tog gjennom gatene, og talar var det sikkert, men det var ikkje noko særleg ved det, tykte me då. Ein båt i hamna hadde flagg oppe. Så var det nokre flagg oppe i byen, nokre raude også. Krambuene var stengde mesteparten av dagen.
Nei, då var det likare 17. mai. Dei dundra og skaut frå festninga, og så var det musikk i gatene. Fint ver var det og. Etter middag var det tog. Dei to musikk-korpsa var først i toget, og så dei ymse laga og så folket elles. Det var mange speidarar, 0g med ein austlending. ein lærar på den høgre skulen, mellom seg. Det bar giennom hovudgata, oppåt festninga og til kyrkja Kyrkjeinngangen låg høgt, og utanføre var det ein stor tram med trapp opp. Ein Overrettsakførar frå Kirkenes held talen, ein ordrik og velforma tale som likevel for meg i alle fall ikkje høvde i Vardø i alle måtar. Han byrja med nokre ord av Ibsen. Skildra så denne vårdagen, ein kunne sjå det sprettande lauvet i kring seg, grøne lier, vene dalar Eg såg skeive hus, nakne berg og snøfonner på fastlandet, ikkje eit grønt strå, men storm og snøelingar så overrettssakføraren måtte setja duskelua på hovudet. Men det var det same, det. Det var ein bra tale dersom han kom frå hjarta. Han mana til fred og forlik, fattigmann og rikmann måtte i lag, Iækja brestane åt mor Noreg Me må få sosial fred. Talen vart fagna. Formannen i 17 _mai nemnda oppmoda til eit tre gonger tre hurra for konge og Storting. "Å, i helvete høyrde eg bak meg frå ein tilårskommen mann i sjøstøvlar. Høgt og krast lydde
det frå ei kraftig røyst. Det gjekk kaldt nedetter ryggen på meg. Men eit kraftig hurra vart det likevel. Sidan om kvelden fagna dei dagen med dans og drikking, krangel og slåsting utover natta. Politiet sette 12 mann i arresten - alle møringar melde Vardø-blada dagen etter. Eit dårleg vitnemål om det mest edruelege fylket i landet
Me har gjerne høyrt om kor samstelte nordlendingane kan vera, har kanskje høyrt og lese om då dei reiv ned Svend Foyn sin kvalstasjon i Mehamn. Det er truleg at i slike høve er mange med som aldri ville tenkja på noko slikt som einskildmenneske og i heimbygda, men i flokk kan dei vera med på det utrulege. - Me fekk også eit lite døme på slik flokkmentalitet. Ein kveld hadde eg vore på Frelsararmeen. Då eg kom ned til hovudgata, møtte eg eit heilt "17. maitog" og med politi både framme og bak, til og med politihund var med. Men det som var mest rart, var at karane frå vår båt var i lag med politimennene som gjekk fremst. Kva gale hadde dei no gjort? Toget enda ved arresten. Om ei stund kom karane attende, og då fekk eg vita kva Som hadde gått føre seg : Karane hadde sete i lugaren og prata saman med ein tromsøvering. Då kom det to luffarar som heldt til ombord i ein gammal lekter som låg ikkje langt frå vår båt. Dei kom og ville bomma pengar, " berre 1,50", Men tromsøveringen meinte at pengar vart det ikkje tale om , dei kom berre til å bruka dei til "dunder". Då tok karane til å truga. Men eit par av "våre" folk stakk då på land og varsla politiet. Då karane skjøna det, stakk også dei på land Men resten av vårt mannskap følgde etter for å sjå kvar det vart av dei. Jau, dei gjekk inn den austre inngangen på fiskarheimen og sette seg på fremste benk Men straks etter kom politiet. Dei giekk beint inn og tok karane med seg, brydde seg ikkje om at møtelyden song på sluttsongen. Og då - med ein gong reiste heile møtelyden seg og følgde etter politiet, og på ein augneblink var møterommet tomt. Dette var uvanleg, for alle brukte å venta til møtet var slutt for då vart dei innkomne breva opplesne. - Men denne gongen vart det ikkje noko meir bråk.
Ei hending må eg nemna : Det hadde vore skrive mykje om den italienske generalen Nobile som hadde kosta seg eit luftskip "Italia" og skulle flyga over Nordpolen. Og ein kveld kom luftskipet framom Vardø på veg til Svalbard. Ja, det vart for meg og mange andre første og einaste gongen me fekk sjå eit luftskip, og me følgde med frå det kom tilsyne i sør til det kom bort for auga i nord. Så veit me korleis det gjekk. Men at Roald Amundsen skulle koma bort i samband med dette, det var det mange som hadde vanskar med å tru. Mange trudde at, nå nei, han kjem nok tilrettes denne gongen også "Det skulle berre mangle at han skulle kasta seg bort for denne---." - og så spanderte dei ymse "kjælenamn" på Nobile, mange av dei er ikkje oppatt-takande
Eg fekk elles oppleva mangt interesant på denne turen. Men eit par ting tregar eg på : I jonsokhelga var det tradisjon at ein av rutebåtane i Finnmark gjekk tur til Petsjamo i Finnland, Billetten var svært rimeleg, og det skulle vera ein interessant tur. M.a. var det synfaring til eit kloster, der ein fekk servert moltekrem. Men karane fann at eg måtte passa kokkejobben, og det kunne henda at det vart gått på sjøen om veret betra seg. Difor måtte eg droppa tanken på denne turen, einaste sjanse til å få ein slik tur, rekna eg med. Sameleis var det då eg tenkte å ta ein tur med "Hurtigruta" til Kirkenes og tilbake. - Nei, eg kom korkje til Petsamo eller Kirkenes. Ikkje seinare heller.
Når me sette liner, måtte me m.a. passa på at me ikkje sette slik at me kom borti linene til andre båtar som det var mange av. Likevel hende det at t.d. straumen kunne føra liner i hop. Og det var ikkje noko triveleg. Etter det karane hadde funne ut, kom nok slike som me, til kort om me skulle dra liner saman med nordlendingane. Dei drog mykje kjappare og hissigare, etter det eg skjøna, så dei var alltid fremst, og fekk all fisken som var på dei to samanfløkte linene, slik at dei som kom sist, drog snaue liner, der all fisken og ein stor del av onglane var borte.
Ein dag hadde me likevel kome i hop med andre liner. Og rett som det var, kom ein svær linevase oppunder blokka. Lineparten vår gjekk inn på den eine sida av vasen, og så fann dei han att på den andre sida. Å ta til å greia opp denne vasen var ikkje tale om. Eit stykke unna låg ein annan båt, Dei må ha skjøna at me bala med eitkvart, for rett som det var, "stramma han opp" og kom i full fart nedover mot oss. Men då var karane snarhendte. Dei skjøna vel at det ikkje var nokon leik å greia linevasane saman med han som kom. Difor var dei lynande snare, kutta lineparten vår på begge sider av vasen, tok heile vasen, han var Stor som eit lite høylass, drog han ombord og stappa han ned i lasterommet og la lukene på. Og då båten kom ned til oss, stod karane og drog lina som om ingen ting skulle ha hendt. Eg tykte det var noko til "kupp" så mykje meir Som det hende på ein av "skippervaktene " mine. - Kor mange hundre Onglar line det var i den vasen, har eg ingen tanke om. Eg veit berre at på turen sørover sat karane mykje frampå bakken i fineveret og greidde linevase, det eine Store nøstet etter det andre.